Là một người có tâm hồn ăn uống và yêu thích việc nấu nướng, mình tìm hiểu ẩm thực ở mọi nơi mình đến. Hai năm du học ở Thuỵ Điển, mình đã thử khá nhiều món ăn truyền thống của đất nước này. Phải nói rằng, ẩm thực Thuỵ Điển là một hành trình thú vị với những món ăn vừa mới lạ, vừa quen thuộc. Từ thịt viên thơm ngon đến bánh cuộn quế ngọt ngào, mỗi món ăn lại là một cầu nối văn hoá. Ngon hay dở tuỳ khẩu vị từng người, nhưng một lúc nào đấy bất giác nhìn thấy, ngửi thấy hay nếm phải một hương vị quen thuộc, bạn sẽ buột miệng thốt lên: “Giống Thuỵ Điển quá!”.
Để tóm tắt về hương vị của Thuỵ Điển, có một bình luận mà mình nhớ mãi: “Món mặn thì quá mặn mà món ngọt thì quá ngọt!”. Mình bụm miệng cười vì nhận xét này không thể ngắn gọn và chính xác hơn. Có lẽ do thời tiết lạnh nên người Bắc Âu thường nêm mặn hơn người Việt. Còn các loại bánh ngọt thì cả châu Âu đều vậy. Tuy nhiên, với tâm thể học hỏi và khám phá, mình vẫn vui vẻ ăn và thử đủ các món.
Cùng mình điểm qua những món ăn đặc trưng nhất của Thuỵ Điển nhé!
I. Món Mặn
1. Köttbullar (Thịt viên)
Köttbullar, hay thịt viên Thuỵ Điển, là món ăn biểu tượng của đất nước này. Những viên thịt nhỏ được làm từ thịt bò và thịt lợn, nêm nếm với muối, tiêu và một chút hạt bạch đậu khấu. Món ăn này thường được phục vụ kèm nước sốt kem, khoai tây nghiền và mứt lingonberry. Köttbullar không chỉ ngon miệng mà còn là phần không thể thiếu trong bữa tiệc Giáng sinh, tượng trưng cho sự gắn kết của gia đình.
Để thưởng thức thịt viên truyền thống ngon nhất, mình khuyên các bạn nên ăn tại nhà của người dân bản địa. Bà, mẹ, bố, anh, chị – bất kỳ ai đứng bếp chính – có tay nghề nấu ăn tốt và biết cách làm món thịt viên truyền thống đều cho ra một đĩa thơm ngon nóng hổi. Mình may mắn được thử một phần thịt viên truyền thống trong dịp đón Giáng sinh trắng. Món thịt viên năm đó là món ngon nhất mình từng ăn ở Thuỵ Điển.
Những chỗ ăn thịt viên Thuỵ Điển ngon
- IKEA
Có lẽ không nơi nào nổi tiếng về Köttbullar bằng chuỗi cửa hàng nội thất IKEA. Món thịt viên của họ được nhiều người yêu thích và giá cả phải chăng. Khác với loại bán đông lạnh trong siêu thị, loại này thơm ngon và nóng hổi hơn. - Köttbullar Bar (Stockholm)
Nằm tại trung tâm Stockholm, quán này chuyên phục vụ nhiều phiên bản khác nhau của Köttbullar. - Pelikan (Stockholm)
Nhà hàng nổi tiếng này phục vụ ẩm thực truyền thống Thuỵ Điển và có món Köttbullar rất đáng thử. Với không gian cổ điển và lịch sử lâu đời, đây là lựa chọn tuyệt vời cho bạn nào muốn trải nghiệm văn hoá Thuỵ Điển trọn vẹn. - Bistro B.A.R. (Stockholm)
Quán nổi tiếng với các món ăn Thuỵ Điển, trong đó có Köttbullar. Thực đơn nhà hàng có kết hợp giữa truyền thống và hiện đại. - Smorgastarteriet (Malmö)
Một nhà hàng nổi tiếng với phong cách ẩm thực hiện đại và các món ăn truyền thống Thuỵ Điển, bao gồm Köttbullar. - Ngoài ra bạn có thể thử thịt viên đông lạnh trong các siêu thị. Với mình nó không hấp dẫn lắm nhưng nhiều sinh viên ăn và nói rằng ăn cũng được.
2. Gravlax (Cá hồi xông khói)
Gravlax là món cá hồi tươi được ướp với muối, đường và thì là. Món ăn này thường được dùng với bánh mì mỏng, sốt mustard và lát chanh, tạo nên sự kết hợp tinh tế. Gravlax không chỉ là món khai vị phổ biến mà còn thể hiện nghệ thuật ẩm thực độc đáo của người Thuỵ Điển.
Món này mình ăn thấy ngon ghê dù nhiều người không thích vị khói trong cá. Dĩ nhiên, cá có mặn, nhưng khi kết hợp cùng bánh mì, dưa chua thì rất ngon.
3. Surströmming (Cá trích biển lên men)
Surströmming là món cá lên men nổi tiếng với mùi vị đặc trưng. Mặc dù không phải ai cũng dám thử món này, nhưng đối với những ai yêu thích khám phá, Surströmming là trải nghiệm ẩm thực độc đáo. Món này thường được dùng với bánh mì mỏng, salad khoai tây và hành tây.
Món này chỉ ăn vào mùa hè. Khi mở nắp hũ Surströmming bạn phải hết sức cẩn thận vì hũ bị nén khí, có thể bắn nước tứ tung. Bí kíp là mở trong một thau nước. Với bản tính tò mò, mình cũng muốn ăn thử. Thực sự, Surströmming xứng đáng với danh hiệu top 10 đồ ăn có mùi khủng khiếp nhất thế giới! Mùi cá muối nồng nặc khủng khiếp, đến mức ngay khi mình mở hũ, ruồi đã bay đến ngay. Mặc dù, bạn biết đấy, ruồi không phải là côn trùng thường thấy ở Thuỵ Điển đâu nhé!
Vị cá này mặn, ăn cùng với salad khoai tây có bị ngọt, bùi và hành tây muối có vị chua hăng, cũng không át được hết vị cá. Ta nói, có những thứ đúng là chỉ nên thử một lần cho biết.
4. Raggmunk (Bánh khoai tây chiên)
Raggmunk là món bánh khoai tây chiên giòn, được làm từ khoai tây bào nhuyễn. Nếu mình nói đây là potato pancake thì bạn sẽ dễ hình dung hơn. Bánh thường được phục vụ kèm với sốt táo và kem chua, tạo cảm giác ấm áp và gần gũi. Đây là món ăn phổ biến trong mùa đông. Mình ăn thấy cũng không có gì đặc biệt lắm.
5. Falukorv (Xúc xích Falun)
Falukorv là loại xúc xích lớn, được làm từ thịt lợn, thịt bò và các gia vị, có nguồn gốc từ vùng Falun. Xúc xích này thường được chế biến theo nhiều cách khác nhau, như nướng, chiên hoặc hầm, và thường được dùng kèm với khoai tây, rau hoặc salad. Đây là món ăn bình dị nhưng rất quen thuộc trong bữa ăn của người Thuỵ Điển.
Bạn có thể tìm thấy xúc xích falun ở trong siêu thị, khu xúc xích (korv) thịt nguội. Nó là dạng xúc xích to và dài, được buộc túm hai đầu lại với nhau. Bạn mình là người Thuỵ Điển nói loại xúc xích này rất rẻ. Sinh viên thường ăn vì nó rẻ thôi chứ không ngon gì, và chủ yếu là bột chứ không phải thịt.
6. Sill (Cá herring)
Sill là món cá herring được ướp và lên men nói chung, mang đến hương vị chua chua ngọt ngọt. Đây là món ăn phổ biến trong các bữa tiệc truyền thống, đặc biệt là vào dịp lễ Midsummer.
Mình đặc biệt thích các loại cá muối herring vì hương vị thơm ngon. Có 3 loại herring phổ biển, chủ yếu chỉ khác nhau loại nước để muối cá. Các hũ herring này là món ăn truyền thống trong mọi dịp lễ, ăn cùng với khoai tây hoặc bánh mì. Mình ăn không cũng thấy ngon, hehe.
7. Tôm hùm đất (Crayfish)
Món tôm hùm đất là một phần không thể thiếu trong lễ hội cuối hè của người Thuỵ Điển. Tôm thường được luộc với muối và gia vị, sau đó được phục vụ với mùi thơm của thì là và ăn kèm với bánh mì, phô mai và bia. Đây không chỉ là một món ăn mà còn là một trải nghiệm xã hội, nơi mọi người cùng nhau thưởng thức trong không khí vui vẻ và thân mật.
Món này có lẽ là món hải sản tươi nhất (nếu không tính cá sống) của Thuỵ Điển. Ăn tôm hùm đất ngon nhưng chủ yếu là vui vì mọi người chỉ ăn trong mùa lễ hội. Bạn có thể tìm hiểu thêm Các ngày lễ của Thuỵ Điển.
8. Blodpudding – Tiết lợn dồi
Blodpudding, là một món ăn truyền thống phổ biến ở Thuỵ Điển. Món ăn này được làm từ tiết lợn, thường được trộn với bột mì, bột ngô, gia vị và đôi khi có thêm các thành phần như hành tây hoặc thịt lợn. Túm lại y như kiểu tiết nhồi/ dồi lợn ở Việt Nam nhưng không “lổn nhổn” bằng.
Blood pudding thường được nấu chín và có thể được ăn nóng hoặc lạnh. Một cách phổ biến để thưởng thức món này là chiên nó lên cho giòn bên ngoài và ăn kèm với khoai tây, sốt táo hoặc mứt lingonberry. Ẩm thực Thuỵ Điển với mình kỳ cục ở những chỗ như vậy: dùng xốt ngọt cho các món mặn. Chả hiểu sao nhưng truyền thống họ vậy. Món ăn này mang đến hương vị đậm đà và có kết cấu mềm mịn. Đồng thời, là một phần quan trọng trong bữa ăn truyền thống, đặc biệt vào mùa đông và trong các dịp lễ hội.
Mặc dù không phải ai cũng ăn được món này, nhưng nó thể hiện rõ nét văn hóa ẩm thực của Thuỵ Điển và thường gắn liền với ký ức tuổi thơ của nhiều người dân nơi đây.
9. Pytt i Panna
Pytt i Panna dịch ra nguyên văn là “thái nhỏ bỏ nồi”. Nghe đồn rằng món ăn này ra đời từ một đầu bếp khách sạn ở Stockholm khi ông cần chuẩn bị đồ ăn nhưng hết sạch nguyên liệu mới. Vậy là ông thái nhỏ các nguyên liệu còn thừa và chế biến thành món pytt in panna. Món ăn được đón nhận hơn mong đợi, và nhiều người thích thú đưa vào căn bếp của họ vì món ăn thể hiện tinh thần tiết kiệm, sáng tạo và đơn giản.
Món này thường bao gồm khoai tây, hành tây và thịt (bò hoặc lợn). Đôi khi nếu trong bếp có thừa các loại rau như đậu hoặc cà rốt thì cũng có thể cho vào. Tất cả các nguyên liệu này được chiên cùng nhau trong chảo cho đến khi vàng giòn. Ai cầu kỳ có thể đập thêm một quả trứng chiên hoặc dùng thêm kem.
Món ăn giản dị này đã trở thành một món yêu thích của người Thuỵ Điển qua nhiều thế hệ. Họ có bán sẵn loại đã xắt nhỏ mọi thứ trong siêu thị, quầy đông lạnh.
10. Smörgåstårta – Bánh sandwich mặn
Smörgåstårta là một món ăn truyền thống nổi bật trong ẩm thực Thuỵ Điển.
Bánh thường được làm từ nhiều lớp sandwich (thường là bánh mì đen hoặc trắng) và được lấp đầy bằng các nguyên liệu như thịt, cá, rau, phô mai và sốt mayonnaise hoặc kem. Các lớp nguyên liệu có thể bao gồm cá hồi, thịt nguội, trứng, và nhiều loại rau khác nhau. Bên ngoài, món ăn này thường được trang trí bằng rau sống, hạt giống, trứng, và các loại nguyên liệu khác, tạo nên vẻ đẹp bắt mắt và hấp dẫn.
Món smörgåstårta thường được phục vụ trong các dịp lễ hội, tiệc tùng, hoặc các bữa tiệc sinh nhật. Hồi đầu mình nghe thấy ý tưởng bánh sinh nhật bằng bánh mặn (có cá hồi, cá ngừ) mình cũng lạ lắm. Sau khi thử ăn ở trong sinh nhật của một bạn bản xứ, mình thấy cũng “hợp lý” vì ăn no bụng luôn, hehe.
II. Món Ngọt
1. Kanelbullar (Bánh cuộn quế)
Kanelbullar, hay bánh cuộn quế, là món ngọt không thể thiếu trong văn hóa ẩm thực Thuỵ Điển. Bánh được làm từ bột mì, đường, bơ và quế, mang đến hương vị thơm ngon và ấm áp. Đây là món bánh phổ biến nhất trong các buổi fika hoặc những dịp đặc biệt.
Bánh có thể tìm thấy ở bất kỳ đâu trên đất Thuỵ Điển từ tiệm bánh, cửa hàng tiện lợi, siêu thị, IKEA, quán ăn, thậm chí trường học, bệnh viện, cơ quan nào cũng tích trữ bánh để fika. Họ mê bánh quế đến độ có riêng một ngày để vinh danh món bánh này, là ngày 4/10. Tuy nhiên, để ăn bánh cuộn quế ngon thì bạn nên thử bánh ở IKEA, các tiệm bánh trứ danh, hoặc thử tự làm.
Xem thêm: Công thức làm bánh quế Thuỵ Điển
2. Prinsesstårta (Bánh công chúa)
Prinsesstårta, hay bánh công chúa, là món bánh kem truyền thống với nhiều lớp bánh bông lan, kem tươi và mứt dâu. Bánh được phủ một lớp fondant màu xanh, tạo nên vẻ ngoài hấp dẫn. Đây là món tráng miệng phổ biến cho các dịp đặc biệt và là một trong hai loại bánh sinh nhật truyền thống.
3. Knäckebröd (Bánh mì giòn)
Knäckebröd là bánh mì giòn đặc trưng, thường được dùng kèm với bơ, phô mai hoặc thịt nguội. Với kết cấu giòn rụm, knäckebröd mang đến sự phong phú cho thực đơn. Bánh này theo ngôn ngữ người Việt thì “khô như ngói”.
Ngoài ra còn nhiều loại bánh ngọt khác bạn có thể khám phá:
Bạn đã thử được bao nhiêu món ở trong bài này rồi, comment cho mình biết nhé!
Leave a Reply